Παρασκευή 24 Ιουλίου 2009

Ποτέ δεν είναι αργά. Η Ελλάδα …κλείνει το μάτι στην ανακύκλωση

Αναστασία Τόγια

Στο πρόσφατο παρελθόν η έννοια της ανακύκλωσης στην Ελλάδα ήταν απλά άγνωστη. Τα τελευταία δύο με τρία χρόνια όμως η κατάσταση έχει αλλάξει, προσπαθώντας παράλληλα να ανεβεί η χώρα στη σχετική λίστα με τα κράτη που έχουν υλοποιήσει, πολύ νωρίτερα μεν, προγράμματα ανακύκλωσης. Πολύ δύσκολα η χώρα μας, καθώς και άλλες της νοτίου Ευρώπης, θα φτάσουν το υψηλό επίπεδο εκείνων του βορρά. Όσον αφορά την Ελλάδα, αξίζει να σημειωθεί ότι τη δεκαετία του ’80 άρχισε να εξοικειώνεται με την ιδέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και μόλις το 2001 ψηφίστηκε στη Βουλή ο νόμος που ρυθμίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων.

Χρόνο με το χρόνο η αρνητική εικόνα της μη δραστηριοποίησης των Ελλήνων φαίνεται να αλλάζει προς το καλύτερο, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν υπάρχουν προβλήματα. Το μεγαλύτερο εξ αυτών, και πάνω στο οποίο στηρίζεται η αιτία για την οποία η ανακύκλωση δεν ήταν κομμάτι της ζωής τους, είναι η παιδεία. Παρά το γεγονός ότι αρκετοί οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης συμμετέχουν σε οργανωμένα προγράμματα ανακύκλωσης υλικών, εντούτοις οι πολίτες λόγω της ελλιπούς ενημέρωσης δεν ανταποκρίνονται όπως θα έπρεπε. Το «κενό» εντοπίζεται στο ότι πολύ απλά πολλοί από αυτούς θεωρούν ότι στους μπλε κάδους, που χρησιμοποιούνται για τη συλλογή χάρτινων, πλαστικών, γυάλινων και άλλων συσκευασιών, μπορούν να πετούν απορρίμματα κάθε είδους. Αυτό είναι ουσιαστικά αποτέλεσμα της νοοτροπίας που επικρατεί στην Ελλάδα, η ανακύκλωση δεν αποτελούσε ποτέ τρόπο ζωής και είναι φυσικό να μην έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα από την αρχή κάθε είδους εγχείρημα για εφαρμογή της. Πώς άλλωστε να συμβεί κάτι τέτοιο όταν τη στιγμή που σε άλλες χώρες υπάρχουν σχετικά μαθήματα στα σχολεία, στη χώρα μας η έννοια της ανακύκλωσης εμφανίστηκε από το πουθενά.


Παρόλα αυτά αν και μπήκε σχετικά αργά στη ζωή μας, φαίνεται πως γίνονται βήματα προόδου, αν αναλογιστεί κανείς πως το ποσοστό ανακύκλωσης στα τέλη του 2004 ήταν μόλις στο 4%, ενώ το 2007 έφτασε στο 27%. Αν συνεχιστεί αυτός ο ρυθμός, είναι σχεδόν βέβαιο πως θα επιτευχθεί ο στόχος που έχει τεθεί από την Ελλάδα. Να φτάσει δηλαδή το 2012 στο μέσο επίπεδο ανακύκλωσης των κρατών μελών της Ε.Ε. που ανέρχεται στο 33%.
Από την άλλη πλευρά, τίποτα δεν μοιάζει να είναι ακατόρθωτο για τους Έλληνες, οι οποίοι παρά τη δυσμενή θέση που κατέχουν στο ζήτημα της εναλλακτικής διαχείρισης των απορριμμάτων, εντούτοις βρίσκονται στις πρώτες θέσεις στην ανακύκλωση των μπαταριών. Αν αναλογιστούμε τη μεγάλη ζημιά που προκαλούν μετά το τέλος της διάρκειάς τους, όταν τις ρίχνουμε στους κοινούς κάδους απορριμμάτων, τότε έχουμε να κάνουμε με μια πολύ σημαντική κίνηση. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα βρίσκεται πολύ ψηλά στη σχετική λίστα εναλλακτικής διαχείρισης των ηλεκτρικών στηλών (φορητές μπαταρίες), αφήνοντας πίσω της χώρες που είχαν ξεκινήσει πολύ νωρίτερα το πρόγραμμα. Εδώ και τριάμισι χρόνια η συλλογή μπαταριών έχει ξεπεράσει τους 500 τόνους (σχεδόν 19.000.000 μπαταρίες) στον ελλαδικό χώρο, ενώ έχει κατοχυρωθεί η δεύτερη θέση, πίσω από τη Γερμανία και μακράν από το τρίτο Βέλγιο, όσον αφορά τις τοποθετήσεις των ειδικών κάδων για τις
μπαταρίες.

Συμπερασματικά λοιπόν προκύπτει ότι θέληση υπάρχει, παρά το γεγονός ότι υφίστανται ακόμα δυσκολίες σχετικά με τα θέματα οργάνωσης. Γιατί οργάνωση δεν σημαίνει απλά τοποθέτηση κάδων για συλλογή των ανακυκλώσιμων υλικών και τέλος. Δυστυχώς πρέπει να ακολουθηθεί μια πιο προσεγμένη πολιτική, έτσι ώστε να υπάρξουν ακόμα καλύτερα αποτελέσματα. Το σκεπτικό ότι υπάρχουν αραιοκατοικημένες περιοχές στην Ελλάδα και οι οποίες θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν κάποια στιγμή απορρίμματα πρέπει επιτέλους να πάψει να υπάρχει ως ιδέα στο μυαλό πολλών. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα να οξυνθεί το πρόβλημα μόλυνσης και καταστροφής του περιβάλλοντος και τίποτα περισσότερο. Το ότι ένα μέρος των πολιτών δεν έχει αναπτύξει ακόμα οικολογική συνείδηση αποτελεί μία πραγματικότητα, η οποία και πρέπει να αντιμετωπισθεί άμεσα από τους αρμόδιους φορείς.

Το θέμα της ανακύκλωσης δεν είναι κάτι που απασχολεί τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά. Αποτελεί ζήτημα κοινωνικής ευθύνης και γι’ αυτό πρέπει να ακολουθηθεί ένα ενιαία και ορθά οργανωμένο σχέδιο εφαρμογής της. Οι σπασμωδικές κινήσεις του παρελθόντος, μπορεί να έχουν εκλείψει σήμερα, αφού είναι αλήθεια πως έχουν τεθεί νέες βάσεις για την υλοποίηση του προγράμματος. Ήδη στην Ελλάδα λειτουργούν εννέα διαφορετικά συστήματα ανακύκλωσης διαφόρων υλικών. Πρόκειται για: ΕΕΑΑ-Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης, Κ.Ε.ΠΕ.Δ ΑΕ- Κέντρο Εναλλακτικής Περιβαλλοντικής Διαχείρισης Α.Ε, ΑΒ Βασιλόπουλος, ΑΦΗΣ Α.Ε- Ανακύκλωση Φορητών Ηλεκτρικών Στηλών, Συσσωρευτές Οχημάτων και Βιομηχανίας, Ecoelastika ΑΕ -Παλαιά Ελαστικά, ΕΔΟΕ-Εναλλακτική Διαχείριση Οχημάτων Ελλάδος (Οχήματα Τέλους Κύκλου Ζωής,«Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε», Απόβλητα Ηλεκτρικών Και Ηλεκτρονικών Συσκευών και Απόβλητα Λιπαντικών Ελαίων.

Αν μη τι άλλο αποδεικνύεται ότι το θέμα της ανακύκλωσης το έχουμε πάρει σοβαρά στην Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι ακόμα υπάρχουν ορισμένα κενά και το επίπεδο οργάνωσης θα μπορούσε να είναι ακόμα καλύτερο. Μάλιστα το 2009 έχει ανακηρυχθεί από το ΥΠΕΧΩΔΕ ως έτος ανακύκλωσης για τη χώρα. Ωστόσο, από τη συγκεκριμένη περίπτωση ένα είναι το συμπέρασμα που προκύπτει: κάλλιο αργά, παρά ποτέ.

Δεν υπάρχουν σχόλια: